Рад у зборнику

објављена

српски

Vladimir Živanović, Slavko Špadijer

Analiza uslova zaštite užičkih vrela primenom TDM metode za ocenu ranjivosti podzemnih voda

XVII Srpski simpozijum o hidrogeologiji sa međunarodnim učešćem , Pirot, Serbia, 02-06. October 2024

Ljiljana Vasić

Univerzitet u Beogradu Rudarsko-geološki fakultet

2024

Definisanje uslova zaštite podzemnih voda u karstnim terenima predstavlja kompleksan i multidisciplinaran zadatak koji zahteva upotrebu savremenih hidrogeoloških metoda. Metode za ocenu ranjivosti podzemnih voda kod kojih se ranjivost definiše na bazi vremena kretanja podzemnih voda mogu značajno da pomognu u delineaciji sanitarnih zona. Primenom ovih metoda se detaljno analiza zaštitna uloga nadizdanske zone tako se preventivne mere mogu usmeriti ka područjima gde su podzemne vode najranjivije i gde najlakše može doći do kontaminacije. Metode za ocenu ranjivosti podzemnih voda imaju široku primenu u karstnim terenima gde postoje specifični uslovi prihranjivanja, kretanja i isticanja, što se posledično odražava i na uslove zaštite podzemnih voda.
U radu je prikaza primena TDM metode za ocenu ranjivosti podzemnih voda u slivu karstnih izvora „Živkovića vrelo“, „Ćebića vrelo“ i „Potočanje“ koja se koriste za vodosnabdevanje Užica i okolnih naselja. Slivovi ovih vrela predstavljaju klasične binarne karstne sisteme gde se prihranjivanje vrši i difuzno i koncentrisano. Primenom TDM metode je dobijena karta ranjivosti podzemnih voda gde je ranjivost izražena preko vremena kretanja podzemnih voda. Dobijena karta je upotrebljena za definisanje zona sanitarne zaštite karstnih izvorišta.

Analysis of groundwater protection conditions in karst terrains is a complex and multidisciplinary task that requires modern hydrogeological methods. Methods for groundwater vulnerability assessment based on the groundwater travel time can significantly help delineate sanitary protection zones. The protective role of the unsaturated zone is analysed in detail using these methods so preventive measures can be directed to the areas where groundwater is most vulnerable and where contamination can most easily occur. Methods for assessing groundwater vulnerability are widely used in karst terrains where specific recharge, movement and discharge conditions exist, consequently affecting groundwater protection conditions.
The paper presents the application of the TDM method for assessing the vulnerability of karst springs “Živkovića vrelo", "Ćebića vrelo" and "Potočanje", which are used for the water supply of Užice and surrounding settlements. The catchments of these springs represent classic binary karst systems where recharge is diffuse and concentrated. Applying the TDM method, a groundwater vulnerability map was obtained, where vulnerability is expressed over the time of groundwater travel. The resulting map was used to delineate the sanitary protection zones of the karst groundwater sources.

291

296

10.5281/zenodo.13739864

978-86-7352-405-4

Užice, Zapadna Srbija

uslovi zaštite podzemnih voda, TDM metoda, ranjivost izvorišta podzemnih voda, karstna izdan, užička vrela

groundwater protection conditions, TDM method, vulnerability of groundwater sources, karst aquifer, Užice karst springs

556(082) 628.1(082)

151976457

https://doi.org/10.5281/zenodo.13739864

М30

М33

Ministarstvo nauke, tehnološkog razvoja i inovacija Republike Srbije, ugovor br. 451-03-65/2024-03/200126

Отворени приступ

Creative Commons – Attribution 4.0 International

.pdf