Претрага
603 items
-
Sitni, ali bitni: uloga sitnih sisara, herpetofaune i mekušaca u rekonstrukciji pleistocenskih paleosredina
Fosilni ostaci životinja i biljaka imaju važnu ulogu u rekonstrukciji pleistocenskih paleosredina. U ovom radu opisan je značaj tri grupe životinja: sitnih sisara, herpetofaune I mekušaca. Mada je za rekonstrukciju važan sastav čitave asocijacije, nalasci pojedinih vrsta mogu biti dovoljno indikativni da otkriju tip staništa ili klimatske uslove. Posebnu teškoću pri rekonstrukciji paleosredina u Srbiji predstavlja činjenica da klimatske promene na Balkanskom poluostrvu nisu bile tako oštre kao u srednjoj i zapadnoj Evropi, pa ne postoji drastična razlika u ...... interpret the palaeoecological conditions of the researched area using different methods. Each of the described methods has its advantages and disadvantages. Therefore, it is useful to combine different types of methods for greater accuracy. Acknowledgement: This work was funded through the NEEMO ...
... of Serbia. 2. Kongres geologa Bosne ı Hercegovine, Zbornik radova 6, knjiga sažetaka, Laktaši 2-4. oktobar, 173-177. 7. Ratnikov, V.Yu., (1996): Methods of Paleogeographic reconstructions based up on fossil remains of amphibians and reptiles of the Late Cenozoic of the East European platform. Pal ...
... example, colder periods are characterized by a wider distribution of steppe species, while in warmer periods forest dwellers are more common. Methods of reconstruction: The simplest and at the same time the most frequently used method for habitat type reconstruction is the method of ecological ...Katarina Bogićević, Draženko Nenadić, Dragana Đurić, Mihajlo Jovanović, Aleksandra Savković. "Sitni, ali bitni: uloga sitnih sisara, herpetofaune i mekušaca u rekonstrukciji pleistocenskih paleosredina" in Zbornik sažetaka III Kongresa geologa Bosne i Hercegovine, Neum, 21.-23.09.2023., Ilidža : Udruženje geologa Bosne i Hercegovine (2023)
-
Vulnerability Assessment as a Basis for Sanitary Zone Delineation of Karst Groundwater Sources—Blederija Spring Case Study
Примена метода рањивости подземних вода има велики значај код делинеације зона санитарне заштите карстних изворишта. Процена рањивости изворишта карстних подземних вода углавном је била базирана на Европском приступу (COST пројекат 620), који укључује анализу фактора К, који се односи на кретање подземне воде кроз засићену зону карстног система. У раду су примењене две методе за процену рањивости подземних вода - COP+K и TDM метода, како би се израдила најпогоднија карта рањивости изворишта која се може трансформисати у карту зона ...заштита изворишта карстних подземних вода, делинеација санитарних зона, COP+K метода, TDM метода, извориште подземних вода БледеријаVladimir Živanović, Nebojša Atanacković, Saša Stojadinović. "Vulnerability Assessment as a Basis for Sanitary Zone Delineation of Karst Groundwater Sources—Blederija Spring Case Study" in Water, MDPI AG (2021). https://doi.org/10.3390/w13192775
-
Legal framework for recultivation of degraded areas caused by mining exploitation
Radmila Gaćina (2023)Prilikom površinske i podzemne eksploatacije uglja eksploatacioni sistemi oštećuju veće ili manje površine zemljišta. Iskustva pokazuju da su oštećenja zemljišta znatno veća kod površinske eksploatacije, gde je prostora degradiran ne samo u konturi rudnika i okoline, već se promene takođe dešavaju u prirodnom okruženju. U članku su predstavljeni rezultati studije zakonskih okvira rekultivacije u nekim zemljama sveta i u Srbiji. Praktično iskustvo rekultivacije pokazalo je da iskorišćenje i devastacija tokom rudarske aktivnosti predstavljaju opasnost ne samo za pogođena ...... activities do not end with the extraction of mineral resources. Rehabilitation represents an integral part of mining activity and mines operators are required under law to rehabilitate excavated sites. The surface affected mining must be rehabilitated as soon as the extraction work permits. Recultivation ...Radmila Gaćina. "Legal framework for recultivation of degraded areas caused by mining exploitation" in Underground mining engineering, Belgrade : University of Belgrade - Faculty of Mining and Geology (2023). https://doi.org/10.5937/podrad2342027G
-
Knowledge Graphs in the Era of Large Language Models: Opportunities and Challenges
Pojava velikih jezičkih modela (eng. Large Language Models ili LLMs) je značajno uticala na oblast veštačke inteligencije, naročito u oblastima obrade prirodnog jezika i generisanju teksta. Međutim, ključno ograničenje ovih modela leži u nedostatku strukturiranog znanja i sposobnosti zaključivanja, što otežava njihovu primenu u stvarnom svetu, gde se zahteva tačnost iznetih činjenica i zaključivanje na osnovu konteksta. S druge strane, grafovi znanja nude primamljivo rešenje. Oni pružaju bogat izvor strukturiranog znanja, tako što predstavljaju entitete i njihove relacije u ...grafovi znanja, veliki jezički modeli, obrada prirodnog jezika, strukturirano znanje, kvalitet podataka, objašnjiva veštačka inteligencija, bezbednost sadržaja na internetuDanka Jokić, Ranka Stanković, Jelena Jaćimović. "Knowledge Graphs in the Era of Large Language Models: Opportunities and Challenges" in South Slavic Languages in the Digital Environment JuDig Book of Abstracts, University of Belgrade - Faculty of Philology, Serbia, November 21-23, 2024., University of Belgrade - Faculty of Philology (2024)
-
Флотабилност халкопирита из полиметаличне руде рудника „Рудник”
Ђурица Н. Никшић (2022)The doctoral dissertation Chalcopyrite flotability from polymetallic "Rudnik" mine ore consists of two parts. The first part is a general part in which the theoretical foundations of the flotation concentration process, the flotation properties of chalcopyrite, the influence of certain flotation reagents and the mechanism of action on the flotation properties of chalcopyrite are presented. This part also describes the process of flotation concentration of polymetallic ore from the "Rudnik" mine. The second part is ...Ђурица Н. Никшић. Флотабилност халкопирита из полиметаличне руде рудника „Рудник”, Београд : [Ђ. Никшић], 2022
-
Pregled hidrodinamičkih istraživanja bunara sa horizontalnim drenovima numeričkim metodama
U radu je predstavljen pregled odabranih hidrodinamičkih istraživanja realizovanih primenom numeričkih metoda simulacije kretanja podzemnih voda pod uticajem rada bunara sa horizontalnim drenovima. Na osnovu pristupa u matematičkom i hidrauličkom tretiranju, kao i numeričkoj simulaciji bunara sa horizontalnim drenovima na modelima, predstavljeni su najznačajniji aspekti izrade hidrodinamičkih modela ovog kompleksnog tipa vodozahvatnog objekta. Metodologija obuhvata izbor: a) graničnih uslova za simulaciju prirodnih granica, izvora prihranjivanja i dreniranja izdani; b) primenjivanog stepena diskretizacije prostora obuhvaćenog modelom u planu i profilu; ...horizontalni bunari, hidraulika bunara, analitički modeli, numerički modeli, hidrodinamičko modeliranje podzemnih vodaĐorđije Božović, Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić. "Pregled hidrodinamičkih istraživanja bunara sa horizontalnim drenovima numeričkim metodama" in Vodoprivreda, Srpsko društvo za odvodnjavanje i navodnjavanje (2020)
-
Application of Expansive Mortars for the Formation of Artificial Screens During Blasting in Urban Areas
During construction of buildings in urban areas, sometimes there is a need to blast solid rock mass in the immediate vicinity of the surrounding buildings. In that case, the aim is not only to increase the efficiency of blasting, but also to reduce harmful effects of ground vibration induced by blasting. At the same time, it is very important to protect the buildings located in the safe zone from the blast site as well as remaining rock mass around ...Milanka Negovanović, Lazar Kričak, Stefan Milanović, Nikola Simić, Jelena Majstorović. "Application of Expansive Mortars for the Formation of Artificial Screens During Blasting in Urban Areas" in 31st International Conference Ecological Truth & Environmental Research-EcoTER'24, Sokobanja, 18-21. jun 2024, Bor : Tehnički fakultet u Boru (2024)
-
Дефинисање археолошких објеката на локалитету Кремените њиве применом Ојлерове 3Д деконволуције на магнетометријске податке
Весна Цветков, Илија Васиљевић, Бранислав Сретеновић, Весна Дамњановић. "Дефинисање археолошких објеката на локалитету Кремените њиве применом Ојлерове 3Д деконволуције на магнетометријске податке" in Књига апстраката 17. Конгрес геолога Србије, Врњачка Бања 17-20. мај, Српско геолошко друштво (2018)
-
Postojeće stanje i budući trendovi u preventivnoj zaštiti podzemnih voda Srbije
Vladimir Živanović (2022)Podzemne vode predstavljaju osnovni, a u mnogim zemljama i jedini resurs za javno vodosnabdevanje stanovništva tako da zaštita podzemnih voda predstavlja bitan preduslov za njihovo dugotrajno i održivo korišćenje. Kako u svetu, tako i u Srbiji, zaštita podzemnih voda se najvećim delom svodi na primenu preventivnih mera zaštite. Kod planiranja zaštite većih prostora sve više se koriste metode za ocenu ranjivosti podzemnih voda. Njihova primena je posebno naglašena u karstnim područjima zato što se tu izdvajaju delovi terena sa ...Zaštita podzemnih voda, karte ranjivosti podzemnih voda, karta hazarda, karte rizika od kontaminacije, monitoring podzemnih voda, SrbijaVladimir Živanović. "Postojeće stanje i budući trendovi u preventivnoj zaštiti podzemnih voda Srbije" in Zbornik radova XVI srpskog Simpozijum o hidrogeologiji sa međunarodnim učešćem, Univerzitet u Beograd, Rudarsko-geološki fakultet (2022)
-
Regionalna karakterizacija karstnih podzemnih voda dela centralnog Balkana u funkciji njihovog održivog korišćenja i menadžmenta
Veljko J. Marinović (2022)Karstne podzemne vode koristi oko 700 miliona ljudi na svetu, čime je njihov značaj za svetsko stanovništvo nemerljiv. U sklopu doktorske disertacije vršena su istraživanja i analize karstnih sistema dela centralnog Balkana (Srbije, Crne Gore i Savskog sliva Bosne i Hercegovine), kako bi se evaluirao ovaj dragoceni resurs. Analize su vršene na primerima karstnih sistema vrela Perućac, Seljašnica, Mokra i Mlava (Srbija), Oko Bijele i Rijeka Crnojevića (Crna Gora) i vrelo Bosne (Bosna i Hercegovina), kao i na regionalnom ...karstni sistem, podzemna voda, pritisci na kvantitet i kvalitet, menadžment podzemnih vodnih resursaVeljko J. Marinović. Regionalna karakterizacija karstnih podzemnih voda dela centralnog Balkana u funkciji njihovog održivog korišćenja i menadžmenta, Beograd : [V. Marinović], 2022
-
Determination of the groundwater-leakage mechanism (binary mixing) in a karstic dam site using thermometry and isotope approach (HPP Visegrad, Bosnia, and Herzegovina)
Earth-Surface Processes,Geology, Pollution, Soil Science, Water Science and Technology, Environmental Chemistry, Global and Planetary ChangeLjiljana Vasić, Saša Milanović, Anita Puskás-Preszner, Laszlo Palcsu. "Determination of the groundwater-leakage mechanism (binary mixing) in a karstic dam site using thermometry and isotope approach (HPP Visegrad, Bosnia, and Herzegovina)" in Environmental Earth Sciences, Springer Science and Business Media LLC (2020). https://doi.org/10.1007/s12665-020-08910-x
-
Numerical modeling of Selanac debris flow propagation using SPH code
The Selanac debris flow is a very huge event triggered after extreme rainfall caused by Cyclone Tamara activity in the Republic of Serbia in May 2014. The Selanac case study was already modelling in different programs using Voellmy rheology assumptions like RAMMS software. In this paper research are focusing particularly on the process of debris flowing from initiation zone to main deposition area using Geoflow SPH two-phase model considering frictional rheology law. Main rheological parameters are back-calculated using also ...Jelka Krušić, Biljana Abolmasov, Miloš Marjanović, Manuel Pastor, Saeid M. Tayyebi . "Numerical modeling of Selanac debris flow propagation using SPH code" in SCG-XIII International Symposium on Landslides. Cartagena, Colombia- February 22-26, 2021, International Society for Soil Mechanics And Geotechnical Engineering (2021)
-
A hydrogeological model of the open-cast mine Tamnava - West Field (Kolubara Coal Basin, Serbia)
Jelena Ratković, Dušan Polomčić, Dragoljub Bajić, Bojan Hajdin. "A hydrogeological model of the open-cast mine Tamnava - West Field (Kolubara Coal Basin, Serbia)" in Underground Mining Engineering no. 29, Belgrade : University of Belgrade - Faculty of mining and geology (2016): 43-54
-
Crystallography and Surface Oxidation of Stoichiometric Arsenopyrite from Šumadija-Kopaonik Pb-Zn/Polymetallic Ore District (Serbia)
Ivana Jelić, Aleksandar Pačevski, Aleksandar Kremenović, Aleš Šoster, Andreja Šestan, Janez Zavašnik (2023)The behaviour and stability of arsenopyrite largely depend on its crystal structure, but studies of crystallography and structural defects are scarce. For clarification, we investigated a series of natural arsenopyrite crystals from the polymetallic Pb-Zn-(±Cu,Ag,Au,Sb,Bi,W) Šumadija-Kopaonik ore district (Serbia) by powder X-ray diffraction (XRPD). Among them, samples from the Drenjak gold mineralisation showed near-stoichiometric FeAsS composition and were further investigated by conventional and high-resolution transmission electron microscopy methods. TEM revealed abundant planar crystallographic defects and epitaxial surface oxide layer ...Inorganic Chemistry, Condensed Matter Physics,General Materials Science, General Chemical Engineering, crystal structure, FeAsS, oxidation, TEM, XRPD... showed near-stoichiometric FeAsS composition and were further investigated by conventional and high-resolution transmission electron microscopy methods. TEM revealed abundant planar crystallographic defects and epitaxial surface oxide layer formation upon air exposure. Our findings present the ...
... samples from (c) Drenjak and (d) Sastavci locations, the latter showing visible zoning due to non-homogenous chemical composition. 2. Materials and Methods The mineralised samples and ores from the Šumadija-Kopaonik ore district were sampled in the last twenty years during several field excursions ...
... monoclinic P2,/c [9] 5.7612 5.6841 5.7674 111.721 175.456 monoclinic P2,/c TEM study 5.75 5.68 5.76 1115 175.03 monoclinic P2/c Further, the TEM methods allow for obtaining convergent beam electron diffraction (CBED) patterns for further insight into the crystal structure and direct microscopic obser- ...Ivana Jelić, Aleksandar Pačevski, Aleksandar Kremenović, Aleš Šoster, Andreja Šestan, Janez Zavašnik. "Crystallography and Surface Oxidation of Stoichiometric Arsenopyrite from Šumadija-Kopaonik Pb-Zn/Polymetallic Ore District (Serbia)" in Crystals, MDPI AG (2023). https://doi.org/10.3390/cryst13020278
-
Multihazard Exposure Assessment on the Valjevo City Road Network
Miloš Marjanović, Biljana Abolmasov, Svetozar Milenković, Uroš Đurić, Jelka Krušić, Mileva Samardžić Petrović (2019)... using the ArcGISDesktop 10.1 platform, except for the nonstandard GIS problems of line vector segmentation and raster-to-line-vector overlay and extraction procedures. These tasks were solved externally in R software (version 3.4.4) via TinnR software compiler (version 4.0.3). In particular, the c ...
... The inventory was primarily used for calibrating and validating the model for each of these three hazard types (Fig. 31-2). 31.3 Materials and Methods The entire data processing and analyses scheme is outlined in Fig. 31-3. FIGURE 31-2 Study area inventory (floods, flash floods, and landslides) ...
... the information on temporal frequency of the phenomenon, that is, its return period, is unknown (Marjanović & Ðurić, 2016). A wide variety of methods for assessing landslide susceptibility and hazard are available, but they diverge significantly, depending on the data availability, common practice ...Miloš Marjanović, Biljana Abolmasov, Svetozar Milenković, Uroš Đurić, Jelka Krušić, Mileva Samardžić Petrović. "Multihazard Exposure Assessment on the Valjevo City Road Network" in Spatial Modeling in GIS and R for Earth and Environmental Sciences, Elsevier Inc (2019). https://doi.org/10.1016/B978-0-12-815226-3.00031-4.
-
Fuzzy optimization in hydrodynamic analysis of groundwater control systems: Case study of the pumping station “Bezdan 1”, Serbia
Dragoljub Bajić, Dušan Polomčić (2014)A groundwater control system was designed to lower the water table and allow the pumping sta-tion “Bezdan 1” to be built. Based on a hydrodynamic analysis that suggested three alternative solutions, mul-ticriteria optimization was applied to select the best alternative. The fuzzy analytic hierarchy process methodwas used, based on triangular fuzzy numbers. An assessment of the various factors that influenced the selec-tion of the best alternative, as well as fuzzy optimization calculations, yielded the “weights” of the alternativesand the ...groundwater lowering, groundwater management scenario, fuzzy analytic hierarchy process,expert knowledge, triangular fuzzy numbers, linguistic variablesDragoljub Bajić, Dušan Polomčić. "Fuzzy optimization in hydrodynamic analysis of groundwater control systems: Case study of the pumping station “Bezdan 1”, Serbia" in Geološki anali Balkanskoga poluostrva, Belgrade : University of Belgrade - Faculty of mining and geology (2014). https://doi.org/10.2298/GABP1475103B
-
Razvoj integralnog modela za optimizaciju diskontinualnog sistema proizvodnje na površinskim kopovima nemetala
Miodrag Čelebić (2024)Izbor optimalne mehanizacije u diskontinualnom sistemu transporta je jedna od najvažnijih odluka koju treba donijeti prilikom projektovanja površinskih kopova. Pri izboru optimalne mehanizacije, uticaj ima veliki broj faktora, kako prirodnih – geoloških i ekoloških, tako i tehničkih, ekonomskih i socijanih. Neki od njih se mogu izraziti numerički, u određenim mijernim jedinicama, a neki opisno, lingvističkim varijablama, shodno uslovima koji vladaju na rudnim ležištima, a koje karakterišu visok stepen neizvjesnosti i neodređenosti kako prilikom istraživanja, tako i tokom procesa eksploatacije ...izbor mehanizacije, tehnologija eksploatacije, diskontinualani sistem, ekspertsko odlučivanje, lingvističke varijable, MCDM, FAHPMiodrag Čelebić. Razvoj integralnog modela za optimizaciju diskontinualnog sistema proizvodnje na površinskim kopovima nemetala, Beograd : [M. Čelebić], 2024
-
Effects of external noise on threshold-induced correlations in ferromagnetic systems
... while the red circles are the results for GWN. to extract events from the registered signal corresponding to individual avalanches. One of the extraction methods is to impose some threshold level Vth and observe only the activity above Vth, dividing the signal into sub-avalanches that are parts of some ...
... DRAGUTIN JOVKOVIĆ et al. PHYSICAL REVIEW E 103, 062114 (2021) FIG. 1. An example illustrating the imposing of threshold Vth on the response signal, extraction of subavalanches, and definition of internal and external waiting time, Tw,int (Vth ) and Tw,ext (Vth ). Two avalanches (labeled by i and j) surpassing ...Dragutin Jovković, Sanja Janićević, Svetislav Mijatović, Lasse Laurson, Đorđe Spasojević. "Effects of external noise on threshold-induced correlations in ferromagnetic systems" in Physical Review E, American Physical Society (APS) (2021). https://doi.org/10.1103/PhysRevE.103.062114
-
Towards Semantic Interoperability: Parallel Corpora as Linked Data Incorporating Named Entity Linking
U radu se prikazuju rezultati istraživanja vezanih za pripremu paralelnih korpusa, fokusirajući se na transformaciju u RDF grafove koristeći NLP Interchange Format (NIF) za lingvističku anotaciju. Pružamo pregled paralelnog korpusa koji je korišćen u ovom studijskom slučaju, kao i proces označavanja delova govora, lematizacije i prepoznavanja imenovanih entiteta (NER). Zatim opisujemo povezivanje imenovanih entiteta (NEL), konverziju podataka u RDF, i uključivanje NIF anotacija. Proizvedene NIF datoteke su evaluirane kroz istraživanje triplestore-a korišćenjem SPARQL upita. Na kraju, razmatra se povezivanje Linked ...paralelni korpusi, povezivanje imenovanih entiteta, prepoznavanje imenovanih entiteta, NER, NEL, povezani podaci, NIF, VikipodaciRanka Stanković, Milica Ikonić Nešić, Olja Perisic, Mihailo Škorić, Olivera Kitanović. "Towards Semantic Interoperability: Parallel Corpora as Linked Data Incorporating Named Entity Linking" in Proceedings of the 9th Workshop on Linked Data in Linguistics @ LREC-COLING 2024, Turin, 20-25 May 2024, ELRA and ICCL (2024)
-
Multi-word Expressions for Abusive Speech Detection in Serbian
Ovaj rad predstavlja istraživanja na usavršavanju i unapređenju srpske verzije rečnika Hurtlex, višejezičnog leksikona uvredljivih reči. Posebnu pažnju posvećujemo dodavanju izraza sa više reči (polileksemskih jedinica) koji se mogu smatrati uvredljivim, jer su takvi leksički zapisi veoma važni za postizanje dobrih rezultata u mnoštvu zadataka otkrivanja uvredljivog jezika. Srpski morfološki rečnici se koriste kao osnova za čišćenje podataka i stvaranje rečnika. Istaknuta je veza sa drugim leksičkim i semantičkim resursima na srpskom jeziku i predviđena je izgradnja sistema za ...Ranka Stanković, Jelena Mitrović, Danka Jokić, Cvetana Krstev. "Multi-word Expressions for Abusive Speech Detection in Serbian" in Proceedings of the Joint Workshop on Multiword Expressions and Electronic Lexicons, Association for Computational Linguistics (2020)