Претрага
67 items
-
Towards Semantic Interoperability: Parallel Corpora as Linked Data Incorporating Named Entity Linking
U radu se prikazuju rezultati istraživanja vezanih za pripremu paralelnih korpusa, fokusirajući se na transformaciju u RDF grafove koristeći NLP Interchange Format (NIF) za lingvističku anotaciju. Pružamo pregled paralelnog korpusa koji je korišćen u ovom studijskom slučaju, kao i proces označavanja delova govora, lematizacije i prepoznavanja imenovanih entiteta (NER). Zatim opisujemo povezivanje imenovanih entiteta (NEL), konverziju podataka u RDF, i uključivanje NIF anotacija. Proizvedene NIF datoteke su evaluirane kroz istraživanje triplestore-a korišćenjem SPARQL upita. Na kraju, razmatra se povezivanje Linked ...paralelni korpusi, povezivanje imenovanih entiteta, prepoznavanje imenovanih entiteta, NER, NEL, povezani podaci, NIF, VikipodaciRanka Stanković, Milica Ikonić Nešić, Olja Perisic, Mihailo Škorić, Olivera Kitanović. "Towards Semantic Interoperability: Parallel Corpora as Linked Data Incorporating Named Entity Linking" in Proceedings of the 9th Workshop on Linked Data in Linguistics @ LREC-COLING 2024, Turin, 20-25 May 2024, ELRA and ICCL (2024)
-
Advancing Sentiment Analysis in Serbian Literature: A Zero and Few-Shot Learning Approach Using the Mistral Model
Ova studija predstavlja analizu sentimenta srpskih starih romana iz perioda 1840-1920, koristeći veliki jezički model (LLM) Mistral za tehniku učenja sa zasnovani na takozvanim "zero" i "few-shot" pokušajima. Glavni pristup uvodi inovacije osmišljavanjem istraživačkih upita (promptova) uključuju tekst sa uputstvom za klasifikaciju bez primera i na osnovu nekoliko primera, omogućavajući jezičkom modelu da klasifikuje osećanja u pozitivne, negativne ili objektivne kategorije. Ova metodologija ima za cilj da pojednostavi analizu osećanja ograničavanjem odgovora, čime se povećava preciznost ...Milica Ikonić Nešić, Saša Petalinkar, Mihailo Škorić, Ranka Stanković, Biljana Rujević. "Advancing Sentiment Analysis in Serbian Literature: A Zero and Few-Shot Learning Approach Using the Mistral Model" in Proceedings of the 2024 Joint International Conference on Computational Linguistics, Language Resources and Evaluation, Sofia, Bulgaria, 9-10 September 2024, LREC | COLING (2024)
-
Hidrogeoekološki uslovi eksploatacije kamenih i mrkih ugljeva Srbije
Branko R. Miladinović (2016-04-27)Ugalj predstavlja energent na čijoj osnovi se razvija privreda celog sveta.Zato mu se pridaje velika pažnja u eksploataciji i preradi, bez obzira na mnogeštetne uticaje na životnu sredinu, a posebno na efekat staklene bašte koji sestvara emisijom zagađujućih materija u atmosferu radom termoelektrana naugalj.U Srbiji, resurs koji se danas u najvećoj meri koristi u proizvodnjielektrične energije je ugalj i on učestvuje u proseku sa 70 %. U strukturi ukupneproizvodnje ugljeva, dominiraju lignitski ugljevi sa učešćem od 98 %, a ...Srbija, kameni i mrki ugalj, podzemna eksploatacija, preradauglja, rudničke vode, hemijski sastav, emisija zagađujućih materija, životnasredina... se određuje tehničkom i elementarnom analizom (Ercegovac 1998). Parametri koji se ispituju tehničkom analizom su: sadržaj vlage, pepela, sumpora (ukupnog, u pepelu i sagorivog), koksa, Cfix, isparljivih i sagorljivih materija u uglju, gornji i donji toplotni efekat. Elementarnom analizom se ...
... (C-fix) i jednog dela pepela (Kravcov i Trofimov 1977). Sadržaj fiksnog uljenika u istraživanim kamenim i mrkim ugljevima Srbije, prikazan je u tabeli 2. Mineralne materije čine nesagorivi deo ili balast u uglju. To su materije koje se pri sagorevanju javljaju kao ostatak (pepeo) i deo ukupne vlage ...
... Tabela 2. Srednje vrednosti pokazatelja kvaliteta kamenih i mrkih ugljeva Srbije (Bačić-Vlahović 2011) Rudnik Vlaga (%) Pepeo (%) Sump. uk. (%) Koks (%) Cfix (%) Ispar.m. (%) Sagor.m. (%) GTE (kJ/kg) DTE (kJ/kg) V.Čuka 0,96 13,19 2,26 90,36 79,68 8,82 ...Branko R. Miladinović. "Hidrogeoekološki uslovi eksploatacije kamenih i mrkih ugljeva Srbije" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2016-04-27)
-
Prirodno prečišćavanje i stimulisana bioremedijacija podzemnih voda zagađenih naftnim ugljovodonicima
Nenad M. Marić (2016-09-26)Disertacija se konceptualno sastoji iz dva dela kojima je obuhvaćen pasivan (prirodnoprečišćavanje) i aktivan remedijacioni pristup (stimulisana bioremedijacija) kodpodzemnih voda zagađenih naftnim ugljovodonicima.U prvom delu disertacije prikazani su rezultati osmatranja procesa prirodnogprečišćavanja u podzemnim vodama na lokaciji istorijskog zagađenja kerozinom.Tragovi zagađenja naftnim ugljovodonicima pronađeni su 20 godina nakon prosipanjakerozina. Ovo je stvorilo osnovu za proučavanje efekata dugotrajne izloženostipodzemnih voda procesima biodegradacije u terenskim uslovima. Uočeno je da sesnižene koncentracije elektron akceptora (O2, NO3-, SO42-) i povišene koncentracijemetaboličkih produkata biodegradacije ...... sušenja uzorka na 105 °C, 1,5h. Rezultati su dati kao srednja vrednost tri ponavljanja, prema standardu ISO 11465. Sadržaj pepela u sedimentima Sadržaj pepela u sedimentu je određivan u porcelanskim tiglovima spaljivanjem organske supstance uzorka pomoću plamenika do prestanka izdvajanja ...
... u Vitanovcu Tabela 4.5. Hemijska i fizičko-hemijska ispitivanja sedimenata iz pijezometra P-1 Uzorak Dubina (m) Sadržaj vlage (%) Pepeo suve mase (%) pH CO2 (%) HES (mg/kg) TPH (mg/kg) 1 1 7,4 6,0 6,82 0,10 1142 500 2 2 4,6 4,5 7,57 0,19 1149 600 3 3 4,8 4,7 7,58 ...Nenad M. Marić. "Prirodno prečišćavanje i stimulisana bioremedijacija podzemnih voda zagađenih naftnim ugljovodonicima" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2016-09-26)
-
Отпад из процеса сагоревања угља као сировина за добијање елемената ретких земаља
Бојан Земљак (2024)Због великог броја индустрија у којима се користе ови ресурси, глобална економија се у великој мери ослања на елементе ретких земаља. Елементи ретких земаља су есенцијална сировина — материјал за развој савремених технологија, али у односу на њихову огромну потражњу, њихово вађење је ограничено и повезано је са значајним утицајима на животну средину. Због њихове ограничене доступности, проблема који се јављају при процесима експлоатације, све више и више земаља почиње да тражи повољније могућности вађења елемената [REE] из секундарних ...... Kocmoanuy. Hsaop: Cnuka je 6una 0oocmynna 02.12.2023. y 18:34 uacosa na uhmepnem cmpanHuuyu: https://ftransformator.bos.rs/vesti/685/kostolcani-udisu-pepeo-dok-eps-nize-propuste.html Cauka 23. Ilnanuna nemehez nenena ye;ba y npupoOno pesepsamy Hagaxo y Hosou Mekcuk}y, npou36e0enHa oO eneKmpane Ooyp I{opnepc ...
... Kocmoanuy. Hsiaop: Canuka je Ouna Oocmynua 02.12.2023. y 18:34 uacosa a umnmepnem cmpaHuuu: https://transformator.bos.rs/vesti/685/kostolcani-udisu-pepeo-dok-eps-nize-propuste.html Canuka 23. Inanuna nemehez nenena ye/;ba y npupoOno pesepeamy Haseaxo y Hosom Mekcuky, npou36e0enHa oO eneKkmpane Ooyp ...Бојан Земљак. Отпад из процеса сагоревања угља као сировина за добијање елемената ретких земаља, 2024
-
Uticaj raspadanja na stabilnost kosina u mekoj stenskoj masi
Anđela Despotov (2024)U radu je opisano ponašanje mekih stenskih masa koje su izložene porecesu raspadanja tokom određenog vremenskog perioda. Meke stenske predstavljaju kritične vrste stenskih masa pošto izazivaju različite probleme tokom izvođenja građevinskih radova. Meke stene mogu biti sedimentne stene, raspadnute metamorfne i magmatske stene. Odlikuju se niskim vrednostima čvrstoće, visokom deformabilnošću, visokom plastičnošću, podložne su dezintegraciji i fizičko-hemijskom raspadanju, odnosno ubrzanom dejstvu površinskog raspadanja usled atmosferskih uticaja.Za klasifikaciju mekih stenskih masa koriste se modifikovane verzije već postojećih klasifikacionih sistema. Jedan ...... Rastvorljive: krečnjak, dolomit i gips; Ugalj Magmatske stene Vulkanski konglomerati, breče, bazaltne breče; piroklastične naslage, vulkanski pepeo, tuf i ignimbrit; Metamorfne stene Argilošisti, filiti , škriljci, slabo cementirane stene Potrebno je pomenuti i stene kao što su šej] i glinci ...Anđela Despotov. Uticaj raspadanja na stabilnost kosina u mekoj stenskoj masi, 2024
-
Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima
Dejan R. Stevanović (2015-05-29)Savremeno rudarstvo izloženo je stalnom trendu pogoršanja uslova poslovanja.Mogućnost ostvarenja ekonomskih i drugih ciljeva rudarskog projektakompromitovana je stalnim pogoršanjem kvaliteta ležišta na kojima se vršieksploatacija, kao i značajnoj dozi neizvesnosti povezane sa geološkim,ekonomskim i tehničkim parametrima proizvodnje. U ovako kompleksnimuslovima poslovanja, matematički modeli sposobni da odgovore značajnimizazovima, odnosno ponude optimalna rešenja kojima se garantuje maksimalnoispunjenje projektovanih ciljeva, nameću se kao neophodnost.Trenutni, konvencionalni pristup optimizaciji i planiranju površinskih kopovazasniva se na algoritmima, razvijenim sredinom prošlog veka čije je opšteobeležje deterministički ...površinski kop, planiranje, optimizacija, stohastički modeli, kontrola kvaliteta uglja, neizvesnost.... moć, pepeo, vlaga, sumpor itd.). Efikasno planiranje svih faza razvoja rudarskih radova u funkciji upravljanja kvalitetom uglja omogućiće povećanje količina uglja čija eksploatacija je opravdana, smanjiće troškove transporta, smanjiće troškove sagorevanja uglja, transporta i deponovanja pepela, unaprediće ...
... bagera kapaciteta Qi, i = 1...n (broj bagera). Neka su DTEi, Ai ili Si, i = 1...n redom parametri kvaliteta uglja: donja toplotna moć uglja, sadržaj pepela ili sadržaj sumpora. Tada funkciju cilja (minimizacija odstupanja parametra kvaliteta) u modelu optimizacije možemo definisati kao: Fmin = |DTE1- ...
... +Qn<= Qmax, (5.4) 161 − Ograničenje kvaliteta uglja - DTE: DTEmin<=(DTE1×Q1+...+DTEn×Qn)/(Q1+...+Qn) <=DTEmax (5.5) − Opciono: ograničenje pepela: (A1×Q1 +...+ An×Qn)/(Q1 +...+Qn) <= Adozv (5.6) − Opciono: ograničenje sumpora: (S1 ×Q1+...+ Sn×Qn)/(Q1 +...+ Qn) <= Sdozv (5.7)Početna populacija ...Dejan R. Stevanović. "Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2015-05-29)
-
Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima
Dejan R. Stevanović (2015-05-29)Savremeno rudarstvo izloženo je stalnom trendu pogoršanja uslova poslovanja.Mogućnost ostvarenja ekonomskih i drugih ciljeva rudarskog projektakompromitovana je stalnim pogoršanjem kvaliteta ležišta na kojima se vršieksploatacija, kao i značajnoj dozi neizvesnosti povezane sa geološkim,ekonomskim i tehničkim parametrima proizvodnje. U ovako kompleksnimuslovima poslovanja, matematički modeli sposobni da odgovore značajnimizazovima, odnosno ponude optimalna rešenja kojima se garantuje maksimalnoispunjenje projektovanih ciljeva, nameću se kao neophodnost.Trenutni, konvencionalni pristup optimizaciji i planiranju površinskih kopovazasniva se na algoritmima, razvijenim sredinom prošlog veka čije je opšteobeležje deterministički ...površinski kop, planiranje, optimizacija, stohastički modeli, kontrola kvaliteta uglja, neizvesnost.... moć, pepeo, vlaga, sumpor itd.). Efikasno planiranje svih faza razvoja rudarskih radova u funkciji upravljanja kvalitetom uglja omogućiće povećanje količina uglja čija eksploatacija je opravdana, smanjiće troškove transporta, smanjiće troškove sagorevanja uglja, transporta i deponovanja pepela, unaprediće ...
... bagera kapaciteta Qi, i = 1...n (broj bagera). Neka su DTEi, Ai ili Si, i = 1...n redom parametri kvaliteta uglja: donja toplotna moć uglja, sadržaj pepela ili sadržaj sumpora. Tada funkciju cilja (minimizacija odstupanja parametra kvaliteta) u modelu optimizacije možemo definisati kao: Fmin = |DTE1- ...
... +Qn<= Qmax, (5.4) 161 − Ograničenje kvaliteta uglja - DTE: DTEmin<=(DTE1×Q1+...+DTEn×Qn)/(Q1+...+Qn) <=DTEmax (5.5) − Opciono: ograničenje pepela: (A1×Q1 +...+ An×Qn)/(Q1 +...+Qn) <= Adozv (5.6) − Opciono: ograničenje sumpora: (S1 ×Q1+...+ Sn×Qn)/(Q1 +...+ Qn) <= Sdozv (5.7)Početna populacija ...Dejan R. Stevanović. "Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2015-05-29)
-
Споменица 1991. – 2015. година: 135 година геологије и 70 година рударства на Универзитету у Београду
... Симеуновић, Ч. Бељић, Б. Михајловић 128. Илић М. Ивана 29.05.2009. Могућности примене микронизованог и класираног електро филтерског пепела као адитива за производњу грађевинских материјала ПМС М. Костовић П. Лазић, Љ. Андрић 129. Јовичић Б. Владан 03.07.2009. Моделирање ...
... Костовић С. Деушић, Н. Ћалић 144. Беатовић М. Сретен 28.12.2012. Утицај начина припреме хидромјешавине на карактеристике депонованог пепела на пријмеру термоелектране "Гацко" ПМС Д. Кнежевић С. Торбица, Ж. Секулић 145. Триван В. Јелена 05.04.2013. Компаративна анализа стабилности ...
... Логар, Д. Бабич, А. Кременовић, Б. Антић 189. Јовановић М. Наташа 24.12.2008. Синтеза портланд - цементног клинкера са електрофилтерским пепелом термоелектране "Никола Тесла" Мин. инд. прод. М. Логар А. Росић, Д. Бабич, В. Похарц - Логар, М. Комљенић 2. НАСТАВНА ДЕЛАТНОСТ НА ФАКУЛТЕТУ ...главни и одговорни уредник Душан Поломчић. Споменица 1991. – 2015. година: 135 година геологије и 70 година рударства на Универзитету у Београду, Београд : Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет, 2016
-
Sorpcija herbicida na neorganski i organski modifikovanom prirodnom montmorionitu iz Bogovine
Lazar M. Kaluđerović (2018-01-17)fikasnost prilikom sorpcije S-metolahlora i klomazona od strane neorganskih iorganski modifikovanih montmorionita sa lokaliteta Bogovina odreĎena je metodombach adsorpcije. Uzorci montmorionita su tretirani prvo rastvorom NaCl a zatim irazličitim koncentracijama organskih kompleksa. Adsorpcione izoterme su dobijenetretiranjem uzoraka različitim koncentracijama herbicida. Detaljna mineraloškakarakterizacija uzoraka uraĎena je metodom rendgenske difrakcije. Rezultati interakcijemontmorionita sa organskim kompleksima i herbicidima dobijeni su primenomrendgenskih, optičkih, termičkih i spektroskopskih metoda.Na osnovu rezultata rendgenskih ispitivanja uzoraka, utvrĎeno je prisustvoorganskih kompleksa i herbicida u meĎuslojnom prostoru montmorionita.Montmorioniti modifikovani ...adsorpcija, montmorionit, heksadeciltrimetilamonijum bromid,feniltrimetilamonijum hlorid, S-metolahlor, klomazon... površinom, poseduju visok koeficijent katjonske izmene, visok kapacitet adsorbcije i veliku sposobnost bubrenja. Nastaju transformacijom od vulkanskog pepela i stakla, ali i hidrolizom Mg-Fe minerala (posebno hlorita i serpentinskih minerala) i niskotemperaturnim hidrotermalnim procesima pri čemu su ...
... montmorionit. Bentonit predstavlja gotovo monomineralnu montmorionitsku glinu nastalu transformacijom piroklastičnog materijala (tufovi, vulkanski pepeo, itd.) u morskim sedimantacionim basenima (Babič, 2003). Negativno naelektrisanje u sloju montmorionita balansira se ulaskom vode ili hidratisanih ...Lazar M. Kaluđerović. "Sorpcija herbicida na neorganski i organski modifikovanom prirodnom montmorionitu iz Bogovine" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2018-01-17)
-
Optimizacija dužine strele rotornih bagera u funkciji stabilnosti kosina i efektivnosti rada na površinskim kopovima lignita Srbije
Branko M. Petrović (2016-07-12)Rotorni bageri su mašine koje se u današnje vreme najviše primenjuju uprocesu masovne eksploatacije uglja zahvaljujući, pre svega, nizu tehničkoeksploatacionihprednosti u odnosu na druge vrste bagera. Raznovrsnirudarsko-tehnički zahtevi otkopavanja doprineli su razvoju nekoliko tipova ovihmašina, tako da svaki od njih ima svoje prednosti i nedostatke u odnosu nadrugi tip.Predmet istraživanja u disertaciji odnosi se na izbor optimalnekonstrukcije strele bagera i njene usaglašenosti sa uslovima radne sredine kojiće vladati na površinskim kopovima lignita Srbije, imajući u vidu složene usloveeksploatacije (velika ...površinski kop, parametri bloka, kapacitet, rotorni bager, strelabagera, geomehanika, stabilnost kosina, ekonomija... kosina radnih etaža U modelu su integrisani i sledeći parametri uglja: • donja toplotna vrednost (KJ/kg); • sadržaj vlage (%); • sadržaj pepela (%); • sadržaj sumpora (%); • pitanje isparljivosti (%). 83 Putem Inverzne metode procene razdaljine, ovi su atributi kasnije proračunati ...
... kvalitet uglja po slojevima. Tabela 4.3. - Kvalitet uglja po slojevima KVALITET UGLJA PO SLOJEVIMA DTV (kJ/kg) Vlaga (%) Pepeo (%) Sumpor (%) Isparljivost (%) glavni sloj 6983 47.2 19.2 0.51 20.6 podinski sloj 7299 45.1 20.4 0.50 20.9 Na sledećim slikama, ...Branko M. Petrović. "Optimizacija dužine strele rotornih bagera u funkciji stabilnosti kosina i efektivnosti rada na površinskim kopovima lignita Srbije" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2016-07-12)
-
Методологија интегралне анализе сценарија енергетског развоја
Александар Маџаревић (2019)енергетска безбедност, сценарио развоја, фази логика, сигурност снабдевања, доступност, расположивост, природни гас... (уређаји смањењене ефикасности, без савремених мерних, управљачких и регулаторних елемената) у области широке потрошње утиче на емисију честица и пепела. Индустријска постројења су често у неоптималним режимима рада (честа промена оптерћења, прекиди у раду и сл.) што утиче на пораст емисије. За топлане ...
... поменуте продукте сагоревања делимо на гасове изазиваче ефекта стаклене баште и друге полутанте. Природни гас сагорева без стварања чађи и чврстог пепела. У продуктима сгоревања такође нема или има у јако малој мери угљенмоноксида и сумпороксида. Најдоминантнији производи сагоревања су угљендиоксид ...Александар Маџаревић. Методологија интегралне анализе сценарија енергетског развоја, Рударско-геолошки факултет, 2019
-
Upravljanje proizvodnjom nafte – novi alat na bazi fazi logike
... (JB1) ubrani su iz voćnjaka u okolini Skoplja. U uzorcima svežih i osušenih bobica godži određeni su ukupna suva materija, ukupne kiseline, sadržaj pepela, sadržaj ukupnih šećera, vitamina C, celuloze, proteina, masti i ukupnih polifenola. Pri tome su korišćene standardne laboratoriske metode. Sprovedena ...
... vlaga, presmetkovno; ukupne kiseline, volumetriskom metodom, sa 0,1 М rastvorom NaOH i 1 % rastvorom fenoftaleina kao indikatorom; mineralne materija (pepeo), gravimetrijskom metodom, žarenjem u pećnici na temperaturi 525 ± 25°C [9]; glukoza, fruktoza i saharoza, tečnom hromatografijom, HPLC-RI metod, sa ...
... %-tni rastvor askorbinske kiseline. Pri tome dobijene su najviše vrednosti za sadržaj suve materije, glukoze, fruktoze, ukupne kiseline, vitamin C, pepeo, sadržaj masti, sadržaj ukupnih polifenola, a bobice imaju odgovarajuću teksturu i neznatnu promenu boje. Primena solarnog sušenja godži bobica pokazalo ...Мирослав Црногорац, Душан Даниловић, Лола Томић. "Upravljanje proizvodnjom nafte – novi alat na bazi fazi logike" in IX Naučno stručni skup Preduzetništvo, inženjerstvo i menadžment Zrenjanin, 24.10.2020. god., Visoka tehnička škola strukovnih studija u Zrenjaninu (2020)
-
Hidrogeohemijska valorizacija esencijalnih mikroelemenata mineralnih voda Srbije
Jana S. Stojković (2013-09-25)Mineralne vode još od davnina privlače pažnju ljudi i to kako u pogledu istraživanja iproučavanja, tako i u pogledu njihovog iskorišćavanja. Naročito je važno poznavanjesadržaja mikroelemenata u njima, jer su to komponente njihovog hemijskog sastavakoje ih odvajaju od tzv. „običnih“ malomineralizovanih voda.U ovom radu proučavani su odabrani esencijalni mikroelementi (fluor, bor, litijum,kalijum, stroncijum i silicijum), u mineralnim vodama Srbije, pri čemu je analiziranopreko 130 uzoraka mineralnih voda iz različitih geoloških sredina, to jest hidrogeološkihrejona. Cilj ovog istraživanja bio je ...esencijalni mikroelementi, faktori migracije, zakonomernosti rasprostranjenja, hidrogeohemijski procesi, multivarijantna statistička analiza, mineralne vode Srbije... Kvarcdioriti 520 Bazalti 385 Ultramafiti 100 Peščari 270 Glinci 740 Karbonatne stene 330 Dubokomorske gline 1300 Zemljište 280 Vulkanski pepeo 750 Morska voda 1,3 Rečna voda 0,001 Podzemna voda (pijaća) 0,01–1,5 Fluor je najlakši element u grupi halogena, a takođe je i jedan od ...
... đubriva (Kaufmann 1999). Povišene koncentracije fluora vezuju se i za vulkanku aktivnost, tj. pojave fumarola, vulkanskih gasova i vulkanskog pepela (Fawell, et al. 2006). Vulkanske erupcije prati oslobađanje gasova, u čijem sastavu se često nalazi i fluor, u obliku HF (McGee, et al. 1997). ...Jana S. Stojković. "Hidrogeohemijska valorizacija esencijalnih mikroelemenata mineralnih voda Srbije" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2013-09-25)
-
Ontološki model upravljanja rizikom u rudarstvu
Olivera Kitanović (2021)Rudarska proizvodnja obuhvata kompleksne tehnološke sisteme, što nameće potrebu za uspostavljanjem i unapređivanjem sistema upravljanja rizikom. Heterogenost i obim podataka neophodnih za upravljanje rizikom zahtevaju sistem koji ih na fleksibilan način integriše i omogućava njihovo optimalno korišćenje. Osnovni cilj ove disertacije je razvoj ontologije za domen rudarstva i na njoj zasnovanog modela za upravljanje rizikom. Njegova realizacija podrazumeva i implementaciju algoritama ekstrakcije informacija za popunjavanje ontologije, kao i odgovarajuće softversko rešenje. Razvoj modela obuhvata i značajno proširenje rudarskog korpusa, kao ...rudarstvo, rizik, upravljanje rizikom, procena rizika, ontologija, semantička mreža, ekstrakcija informacija, upravljanje znanjem, računarska lingvistika... je uradio SGS Beograd 2015 godine za JP EPS TENT8 kada je u rad pušten mehanički sistem za uzorkovanje i brze (online) analize sadržaja vlage i pepela u toku istovara iz vozova na osnovu kojih se izračunava toplotna moć primljenog uglja i na osnovu tih vrednosti se može dalje tretirati u proizvodnji ...
... oboljenja radnika i životnu sredinu okolnih naselja, (reputacija, zdravlje), - veće iskorišćenje zauzetog zemljišta za odlaganje uglja, otkrivke i pepela, (životna sredina). Slika 5-7 prikazuje deo grafičke reprezentacije pozitivnih efekata homogenizacije. Svaki čvor se može dodatno razgranati ...Olivera Kitanović. Ontološki model upravljanja rizikom u rudarstvu, Beograd : [O. Kitanović], 2021
-
Sedimentologija gornje krede centralnog dela vardarske zone
Violeta M. Gajić (2014-09-04)Područje istraţivanja obuhvaćeno doktorskom disertacijom nalazi se ucentralnim delovima Vardarske zone. Karakteriše se sloţenom geološkomgrađom koju grade mezozojske tvorevine trijaske, jurske i kredne starosti, kao ikvartarni sedimenti. U trijasu je istraţivano područje pokrivalo more, sve dogranice sa Šumadijom. Tokom jure sloţenim geotektonskim procesima stvarajuse ofiolitske stene rasprostranjene u juţnim i delom u centralnim delovimaistraţivanog područja. U donjoj kredi se pokretima dinarske faze izdiglo kopno,koje je egzistiralo skoro u celoj donjoj kredi područja istraţivanja.U alb-cenomanu pojedini delovi istraţivanog područja se ...... stene su taložene u istoj sredini kao i krečnjaci, ali uz doprinos materijala vulkanskog porekla. Radi se o najfinijim vulkanskim fragmentima – pepelu. Vulkanskih fragmenata izbačenih iz vulkana tokom eksplozije magme nošeni su vetrom i istaložili su se u miran basen. U tufoznim stenama izražena ...
... su kao tufiti ili tufozni laporci (Konta 1973). Struktura je mikrokristalasta ili pelitska. Cement je kristalasti kalcit izmešan sa vulkanskim pepelom (Slike 8.74a i b). U takvoj osnovi se nalaze do 0.03 mm dugački i planparalelno raspoređeni listići sericita. Ostali sastojci su detritična, p ...Violeta M. Gajić. Sedimentologija gornje krede centralnog dela vardarske zone, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет, 2014-09-04
-
Mineragenetske karakteristike i potencijalnostjuvelirskih mineralnih resursa leckog vulkanskog kompleksa
Zoran Ž. Miladinović (2012-12-11)Jedan od najznačajnijih regiona u Srbiji, sa stanovišta potencijalnosti juvelirskih mneralnih resursa, predstavlja lecki vulkanski kompleks, tercijarne starosti i dominantno andezitskog sastava. Ovaj vulkanski kompleks površine preko 700km2 nalazi se u južnojSrbiji na prostoru imeđu Kuršumlije, Lebana i Medveđe.Prvi su pažnju na juvelirske mineralne sirovine ovog prostora obratili graditeljiJustinijane Prima-e (VI vek). Najintenzivnija istraživanja izvršena su u periodu 1980–1982. ali samo na malom prostoru krajnjeg jugoistočnog dela vulkanskog kompleksa.U Leckom vulkanskom kompleksu dominiraju andezitske stene i njihovi piroklastiti.Smatra se ...vulkanski kompleks, mineragenetske karakteristike, juvelirski mineralni resursi, nalazišta, potencijalnost, kvarc, ametist, ahat, kalcedon, jaspis, prognoza... vulkanskim stenama (amigdale i litofize) i manjim pukotinskim sistemima. Moguće izvore silicije mogu da predstavljaju same vulkanske stene, vulkanski pepeo, vulkansko staklo, hidrotermalni rastvori i termalni izvori, kao i kasno-magmaski rastopi. U savremenoj geološkoj literaturi koja je posvećena ovom ...
... hipoteze po kojima je silicija mobilisana hidrotermalnim rastvorima iz matičnih vulkanskih ili okolnih stena kao što su opsidijan i vulkanski pepeo a, zatim, deponovana u šupljinama u vulkanskim stenama (gasne kaverne ili pukotine) putem hidrotermalne aktivnosti (Götze, 2001, Moxon 2009). Prema ...Zoran Ž. Miladinović. "Mineragenetske karakteristike i potencijalnostjuvelirskih mineralnih resursa leckog vulkanskog kompleksa" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2012-12-11)
-
Mikroelementi u uljnim šejlovima Aleksinca i njihov uticaj na životnu sredinu
Nikoleta Aleksić (2021)... (zavisno od metoda eksploatacije); gasovi – od kojih se kao primarni posebno izdvajaju SO2, CO, NOn, H2S i izmenjeni gasoviti ugljovodonici, kao i leteći pepeo koji može sadržati veću količinu toksičnih i radioaktivnih elemenata. Analize sadržaja, distribucije i načina pojavljivanja mikroelemenata, a ...
... 5 g) i spaljivan. Spaljivanje uzoraka je bilo postupno, najpre na temperature od 200 ºC u toku 1 časa, a zatim na 500 ºC u toku 4 časa. Dobijeni pepeo je ispran destilovanom vodom i filtrat je sakupljen u merni sud od 50 ml. Dobijenim rastvorima dodato je 2 kapi HCl ((1:1; v/v) i 5 ml sredstva za ...Nikoleta Aleksić. "Mikroelementi u uljnim šejlovima Aleksinca i njihov uticaj na životnu sredinu" in VIII Memorijalni naučni skup iz zaštite životne sredine „Docent dr Milena Dalmacija“, 2021, Prirodno-matematički fakultet, Novi Sad (2021)
-
Arsenopirit iz rudnih ležišta Šumadijsko-kopaoničke oblasti: paregeneza, sastav i produkti oksidacije
Ivana N. Jelić (2023)Arsenopirit, FeAsS je čest pratilac polimetaličnih orudnjenja Šumadijsko-kopaoničke oblasti. Jedan je od sulfida koji u najvećoj meri koncentriše zlato. Nepoželjan je u rudama jer njegovom oksidacijom na jalovištima može doći do oslobađanja arsena koji spada u elemente toksične za životnu sredinu. U okviru ovog doktorata sistematski su ispitivani arsenopiriti iz različitih stadijuma i tipova orudnjenja rudnih ležišta i mineralizacija Šumadijsko-kopaoničke oblasti (Rudnik, Sastavci, Trepča, Gokčanica – Drenjak i Rujak, Golijska reka i Jurija). Uzorci arsenopirita ispitivani su polarizacionom mikroskopijom ...... kontaktno-metamorfnih tvorevina, flišnih sedimenata i krečnjaka. Ovi odlomci su cementovani zdrobljenim stenskim materijalom i moguće vulkanskim pepelom (Vuković, 1964/65). U breči se mestimično nalaze i rudna tela, silicijske mase i ostale tvorevine nastale nakon njenog obrazovanja. Polimetalično ...Ivana N. Jelić. Arsenopirit iz rudnih ležišta Šumadijsko-kopaoničke oblasti: paregeneza, sastav i produkti oksidacije, Beograd : [I. Jelić], 2023
-
Hidrogeoekološki aspekti aksploatacije uglja u Pelagonijskom basenu (Makedonija)
Kostadin J. Jovanov (2016-06-24)Leţišta uglja „Suvodol“, „Brod-Gneotino“ su u eksploataciji, a leţište uglja „Ţivojno“je u fazi pripremi. Nalaze se u krajnjem jugoistočnom i juţnom delu Pelagonijskekotline. Sva tri leţišta stvorena su u neogenim sedimentima u jezerskim uslovimasedimentacije u zoni kontakta sa prekambrijumskim kristalastim stenama. Kod sva trileţišta ugalja se javljaju više slojeva različite debljine, u okviru kojih se nalaze klastičnisedimenti (gline, peskovi i dr.). U podini ugljenog basena nalaze se kristalaste steneprekambrijumske starosti.Teren u okolini leţišta uglja karakteriše se umereno kontinentalnom klimom, ...ugalj, podzemne vode, površinske vode, neogeni kompleks, izdani,transmisibilnost, nivo podzemne vode, sniţenje nivoa... 9. Posle ovog tretmana voda ide u taloţnik, pri čemu se po završetku taloţenja i neutralizacije ista odvodi do rudnika i koristi se za prskanje pepela u toku transporta. Oko 99 % tretirane vode koristi REK– Bitolj, a deo vode posle tretiranja ispušta se u rečno korito Crne Reke. Kostadin J. Jovanov ...Kostadin J. Jovanov. "Hidrogeoekološki aspekti aksploatacije uglja u Pelagonijskom basenu (Makedonija)" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2016-06-24)