Претрага
802 items
-
A Model for Determining Fuzzy Evaluations of Partial Indicators of Availability for High-Capacity Continuous Systems at Coal Open Pits Using a Neuro-Fuzzy Inference System
This paper presents a model for determining fuzzy evaluations of partial indicators of the availability of continuous systems at coal open pits using a neuro-fuzzy inference system. The system itself is a combination of fuzzy logic and artificial neural networks. The system availability is divided into partial indicators. By combining the fuzzy logic and artificial neural networks, a model is obtained that has the ability to learn and uses expert judgment for that learning. This paper deals with the ...системи, континуални системи експлоатације (роторни багер-транспортер-дробилично постројење), рударство, расположивост, меко рачунарство, фази логика, ANN, ANFISMiljan Gomilanović, Miloš Tanasijević, Saša Stepanović, Filip Miletić. "A Model for Determining Fuzzy Evaluations of Partial Indicators of Availability for High-Capacity Continuous Systems at Coal Open Pits Using a Neuro-Fuzzy Inference System" in Energies, MDPI AG (2023). https://doi.org/10.3390/en16072958
-
Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima
Dejan R. Stevanović (2015-05-29)Savremeno rudarstvo izloženo je stalnom trendu pogoršanja uslova poslovanja.Mogućnost ostvarenja ekonomskih i drugih ciljeva rudarskog projektakompromitovana je stalnim pogoršanjem kvaliteta ležišta na kojima se vršieksploatacija, kao i značajnoj dozi neizvesnosti povezane sa geološkim,ekonomskim i tehničkim parametrima proizvodnje. U ovako kompleksnimuslovima poslovanja, matematički modeli sposobni da odgovore značajnimizazovima, odnosno ponude optimalna rešenja kojima se garantuje maksimalnoispunjenje projektovanih ciljeva, nameću se kao neophodnost.Trenutni, konvencionalni pristup optimizaciji i planiranju površinskih kopovazasniva se na algoritmima, razvijenim sredinom prošlog veka čije je opšteobeležje deterministički ...površinski kop, planiranje, optimizacija, stohastički modeli, kontrola kvaliteta uglja, neizvesnost.... geoloških modela imaju i značajne razlike, tabela 3.1. Tabela 3.1. Osnovne razlike između blok modela i grid modela Razlike prema Geološki modeli zasnovani na miniblokovima (Blok modeli) Geološki modeli zasnovani na gridovima (Grid modeli) Strukturi 3 dimenzije – 3D modeli 2 dimenzije – 2D modeli Metodi ...
... Na slici 3.6 prikazan je blok model generisan u programskom paketu Surpac. a) Blok model b) Izdvojeni rudni blokovi u blok modelu Slika 3.6. Geološki blok model 40 Geološki modeli koji su zasnovani na gridovima (grid modeli) posebno su pogodni za interpretaciju ležišta kojima je pružanje ...
... parametra kvaliteta. Simulirani integralni model upravljanja kvalitetom uglja se sastoji od tri podmodela: operativni tehnološki model, model formiranja deponije i model uzimanja uglja sa deponije, slika 5.21. 181 Slika 5.21. Integralni tehnološki model upravljanja kvalitetom uglja Simulacija ...Dejan R. Stevanović. "Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2015-05-29)
-
Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima
Dejan R. Stevanović (2015-05-29)Savremeno rudarstvo izloženo je stalnom trendu pogoršanja uslova poslovanja.Mogućnost ostvarenja ekonomskih i drugih ciljeva rudarskog projektakompromitovana je stalnim pogoršanjem kvaliteta ležišta na kojima se vršieksploatacija, kao i značajnoj dozi neizvesnosti povezane sa geološkim,ekonomskim i tehničkim parametrima proizvodnje. U ovako kompleksnimuslovima poslovanja, matematički modeli sposobni da odgovore značajnimizazovima, odnosno ponude optimalna rešenja kojima se garantuje maksimalnoispunjenje projektovanih ciljeva, nameću se kao neophodnost.Trenutni, konvencionalni pristup optimizaciji i planiranju površinskih kopovazasniva se na algoritmima, razvijenim sredinom prošlog veka čije je opšteobeležje deterministički ...površinski kop, planiranje, optimizacija, stohastički modeli, kontrola kvaliteta uglja, neizvesnost.... geoloških modela imaju i značajne razlike, tabela 3.1. Tabela 3.1. Osnovne razlike između blok modela i grid modela Razlike prema Geološki modeli zasnovani na miniblokovima (Blok modeli) Geološki modeli zasnovani na gridovima (Grid modeli) Strukturi 3 dimenzije – 3D modeli 2 dimenzije – 2D modeli Metodi ...
... Na slici 3.6 prikazan je blok model generisan u programskom paketu Surpac. a) Blok model b) Izdvojeni rudni blokovi u blok modelu Slika 3.6. Geološki blok model 40 Geološki modeli koji su zasnovani na gridovima (grid modeli) posebno su pogodni za interpretaciju ležišta kojima je pružanje ...
... parametra kvaliteta. Simulirani integralni model upravljanja kvalitetom uglja se sastoji od tri podmodela: operativni tehnološki model, model formiranja deponije i model uzimanja uglja sa deponije, slika 5.21. 181 Slika 5.21. Integralni tehnološki model upravljanja kvalitetom uglja Simulacija ...Dejan R. Stevanović. "Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2015-05-29)
-
Модел миграције нитрата у епикарсту: лабораторијски експеримент
Бранислав Петровић (2022)Епикарст је део карстног изданског система који се налази у зони аерације и представља сложену област додира и мешања неконсолидованог материјала са површине терена, остатака карбонатних стена измењених корозивном водом, флоре и фауне и њихових остатака, који је делимично и повремено засићен подземном водом. Подручје истраживања примењених мултидисциплинарних истраживања био је карстни масив Суве планине (ЈИ Србија), односно подручје око мале пећине Печ, настале у епикарсту. Између осталих истраживања, опит трасирања (На-флуоресцеин) у пећини Печ помогао је у одређивању ...Бранислав Петровић. "Модел миграције нитрата у епикарсту: лабораторијски експеримент" in XVI Српски симпозијум о хидрогеологији, са међународним учешћем, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2022)
-
Simulacija isticanja odabranih karstnih vrela pirotske kotline
Saša Milanović, Branislav Petrović, Vesna Ristić Vakanjac, Ljiljana Vasić, Veljko Marinović, Petar Vojnović (2022)Analiza recesije, autokorelaciona i kroskorelaciona analiza vremenskih serija padavina i isticanja podzemnih voda karstnih vrela Krupac i Gradište (Stara planina, JI Srbija) izvršena je radi formiranja stohastičkog autoregresivno-krosregresivnog modela (ARCR) i kratkoročne prognoze dnevnih vrednosti izdašnosti. Usled postojanja heterogenosti i anizotropnosti karstne izdani veoma je komplikovano i zahtevno odrediti prostornu distribuciju podzemnih voda u okviru karstnog hidrogeološkog sistema, te je primenljivost determinističkih modela minimizirana. Stoga je upotreba stohastičkog modela u ovom slučaju svrsishodnija. Autokorelogram izdašnosti vrela Krupac pokazao je ...Saša Milanović, Branislav Petrović, Vesna Ristić Vakanjac, Ljiljana Vasić, Veljko Marinović, Petar Vojnović. "Simulacija isticanja odabranih karstnih vrela pirotske kotline" in Vodoprivreda, Српско друштво за одводњавање и наводњавање, Београд, Академија инжењерских наука Србије (2022)
-
Hybrid Model for Optimisation of Waste Dump Design and Site Selection in Open Pit Mining
Aleksandar Doderovic, Svetozar-Milan Doderovic, Sasa Stepanovic, Mirjana Bankovic, Dejan Stevanovic (2023)Waste management is an unavoidable technological operation in the process of raw material extraction. The main characteristic of this technological operation is the handling of large quantities of waste material, which can amount to several hundred million cubic metres. At the same time, this operation must comply with all administrative and environmental standards. Therefore, optimising waste rock management (particularly haulage and dumping) has the potential to significantly improve the overall value of the project. This paper presents a hybrid ...Aleksandar Doderovic, Svetozar-Milan Doderovic, Sasa Stepanovic, Mirjana Bankovic, Dejan Stevanovic. "Hybrid Model for Optimisation of Waste Dump Design and Site Selection in Open Pit Mining" in Minerals, MDPI AG (2023). https://doi.org/10.3390/min13111401
-
Multivarijabilni modeli upravljanja u rudarstvu
Marjan M. Hudej (2014-02-03)osetljivost i rizik. Više pobuda generiše ovakvu atribuciju. Prva je, multivarijabilnostambijentalnih uslova i funkcionalna i strukturna složenost rudarskih sistema (čovek -priroda (radna sredina) - mašina – okruženje); Druga se odnosi na ne postojanje opštenaučne saglasnosti oko ocene pogodnosti modela za podršku odlučivanju i upravljanje.Treća, ako bi saglasnost i postojala, nije sigurno da bi raspoloživi modeli, metode i taktike,dale ekvivalentne rezultate za iste rudničke uslove. Četvrta, sistemske nauke još uveknemaju opšte prihvaćen i u praksi primenljiv algoritam izbora najboljeg rešenja ...... principu jednostavniji MKO/MAO modeli, npr. Leksikografski, Model dominacije, max/min i max/max, Konjunktivni i disjunktivni modeli, Model linearnog dodeljivanja ranga, Model aditivnih težina, I- odstojanja, TOPSIS, CP itd. [60,62]. Leksikografski model, koncipirana je na ideji redosleda značajnosti ...
... koeficijenata, formira se model (0-1) rasporeda, čije rešenje predstavlja najpovoljniji rang alternativa [60]. Modeli aditivnih težina, koriste aditivne težine atributa. U ovoj grupi su dva modela, Model jednostavnih aditivnih težina i Model hijerarhijskih aditivnih težina. Model I-odstojanja (razvio ...
... MAO/MKO odlučivanje i upravljanje 23 3.0. MODELI OI POGODNI ZA PODRŠKU ODLUČIVANJU U MULTIVARIJABILNIM RUDNIČKIM USLOVIMA 29 3.1. Modeli PROMETHEE 29 3.2. Modeli ELECTRE 32 3.3. Metoda AHP 36 3.4. Model VIKOR 40 3.5. Ostali modeli 42 4. TEST EKSPERIMENTALNA ISTRAŽIVANJA ...Marjan M. Hudej. "Multivarijabilni modeli upravljanja u rudarstvu" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2014-02-03)
-
Multivarijabilni modeli upravljanja u rudarstvu
Marjan M. Hudej (2014-02-03)osetljivost i rizik. Više pobuda generiše ovakvu atribuciju. Prva je, multivarijabilnostambijentalnih uslova i funkcionalna i strukturna složenost rudarskih sistema (čovek -priroda (radna sredina) - mašina – okruženje); Druga se odnosi na ne postojanje opštenaučne saglasnosti oko ocene pogodnosti modela za podršku odlučivanju i upravljanje.Treća, ako bi saglasnost i postojala, nije sigurno da bi raspoloživi modeli, metode i taktike,dale ekvivalentne rezultate za iste rudničke uslove. Četvrta, sistemske nauke još uveknemaju opšte prihvaćen i u praksi primenljiv algoritam izbora najboljeg rešenja ...... principu jednostavniji MKO/MAO modeli, npr. Leksikografski, Model dominacije, max/min i max/max, Konjunktivni i disjunktivni modeli, Model linearnog dodeljivanja ranga, Model aditivnih težina, I- odstojanja, TOPSIS, CP itd. [60,62]. Leksikografski model, koncipirana je na ideji redosleda značajnosti ...
... koeficijenata, formira se model (0-1) rasporeda, čije rešenje predstavlja najpovoljniji rang alternativa [60]. Modeli aditivnih težina, koriste aditivne težine atributa. U ovoj grupi su dva modela, Model jednostavnih aditivnih težina i Model hijerarhijskih aditivnih težina. Model I-odstojanja (razvio ...
... MAO/MKO odlučivanje i upravljanje 23 3.0. MODELI OI POGODNI ZA PODRŠKU ODLUČIVANJU U MULTIVARIJABILNIM RUDNIČKIM USLOVIMA 29 3.1. Modeli PROMETHEE 29 3.2. Modeli ELECTRE 32 3.3. Metoda AHP 36 3.4. Model VIKOR 40 3.5. Ostali modeli 42 4. TEST EKSPERIMENTALNA ISTRAŽIVANJA ...Marjan M. Hudej. "Multivarijabilni modeli upravljanja u rudarstvu" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2014-02-03)
-
Ograničenja primene optimizacionih algoritama u slučaju kopova
Proces optimizacije površinskih kopova, kao sastavni deo strateškog planiranja, veoma je važan sa stanovišta ostvarivanja maksimalnih efekata proizvodnje. To je složen zadatak koji vrlo često podleže vrlo strogim geometrijskim i drugim praktičnim rudarskim ograničenjima. Ova ograničenja u posebno su izražena na površinskim kopovima uglja, te u značajnoj meri mogu povećati stepen neizvesnosti rudarskog projekta, odnosno izazvati neželjena dejstva u pogledu profitabilnosti poslovanja. Iz tog razloga, veoma je važna primena savremenih optimizacionih alata, koji u značajnoj meri mogu olakšati celokupan ...... međusobno potirati. Tabela 2. Analitičke razlike prilikom konverzije grid modela u blok model Tip geološkog Zapremina Količine uglja Kvalitet - DTE modela (m*) (0) (kJ/kg) Grid model 266,112,576 89,821,302 11,967 Blok model 260,390,411 87,969,734 12,066 Razlika (%) 2.15 2.06 0.82 d. Nesklad ...
... rešenja zahtevaju „modeliranje ležišta”, odnosno razvoj tzv. geološkog blok modela, kao i 77 njegovu konverziju u ckonomski blok model. Ekonomski blok model nastaje tako što se svakom bloku u geološkom blok modelu ležišta, dodeli novi atribut (karakteristika) koji definiše ekonomsku vrednost ...
... složenih ležišta uglja potreban je diskretno definisan geološki model. U slučaju blok modela, to podrazumeva blokove malih dimenzija (visina bi trebala da odgovara granici selektivnosti) što posledično dovodi do velikog broja blokova u modelu. Na Slici 4, prikazan karakterističan geološki profil i st ...Dejan Stevanović, Mirjana Banković, Milica Pešić Georgiadis, Petar Marković, Dejan Ranković. "Ograničenja primene optimizacionih algoritama u slučaju kopova" in XIV Međunarodna konferencija OMC 2020, Zlatibor, Srbija, 14-17. oktobar 2020., Beograd : Jugoslovenski komitet za površinsku eksploataciju (2020)
-
Geološko-geofizički model dela Timočkog magmatskog kompleksa
Snežana M. Ignjatović (2014-06-30)Timočki magmatski kompleks (TMK) u geotektonskom smislu pripada KarpatoBalkanidimaistočne Srbije, koji su deo Tekijsko-Dakijske jedinice. TMK je nastaotokom kontinuirane vulkanske aktivnosti, koja je trajala oko deset miliona godina iodvijala se generalno u tri faze (Zimmerman et al., 2008, Kolb et al., 2013, Banješević,2006). Pomeranje vulkanskog fronta je išlo od istoka ka zapadu (von Quadt et al., 2002,2003, 2007). Ovaj kompleks pripada tetijskom evroazijskom metalogenetskom pojasu usvetu poznat po ležištima bakra i zlata (Janković, 1990).U doktorskoj disertaciji su prikazani rezultati ...Timočki magmatski kompleks, aeromagnetska istraživanja, gravimetrijskaistraživanja, 2D geološko-geofizički model, Valja Strž, magmatsko telo... granice geoloških jedinica na površini terena postavljene u model. Naredni korak u izradi modela bio je formiranje modela raspodele fizičkih veličina, u ovom slučaju model raspodele gustine stenskog materijala i susceptibilnosti. Parametri za model duţ odabranih profila su dobijeni na osnovu ranijih ...
... modelovanjem (Δgmod.), izvod nagiba (TDR), geofizički model i geološki model. U ovom poglavlju prvo je data analiza 2D geofizičkih modela duţ odabranih profila, a zatim je izvršena geološka interpretacija modela. Geološko-geofizički model dela Timočkog magmatskog kompleksa 114 0 1000 ...
... nalaze u istočnom delu modela duţ pet profila imaju najmanje rasprosranjenje u horizontalnoj ravni na modelima AB, CD, EF i GH, dok se veće rasprostranjenje ovih stena jedino zapaţa na modelu IJ. Ove stene se ne mogu videti na površini terena na modelima AB i CD, dok se na modelima EF i GH zapaţa njihovo ...Snežana M. Ignjatović. "Geološko-geofizički model dela Timočkog magmatskog kompleksa" in Универзитет у Београду, Универзитет у Београду, Рударско-геолошки факултет (2014-06-30)
-
Development and evaluation of fracture gradient curve model: a case study of south-central Kazakhstan
An accurate fracture gradient value is one of the most important issues in oil and gas well design and drilling. The value of a fracture gradient is a critical parameter for determining the drilling mud weight and selecting the proper depths for setting the casing in the planning process of drilling operations. This paper proposed the new curve model of fracture gradient for the south-central Kazakhstan (central Asia) region based on the analysis of leak-off test and format integrity ...Branimir Stanisavljevic, Vesna Karovic Maricic, Irena Isakov. "Development and evaluation of fracture gradient curve model: a case study of south-central Kazakhstan" in International Journal of Oil, Gas and Coal Technology, Inderscience Publishers (2022). https://doi.org/10.1504/IJOGCT.2023.128042
-
Simple 2D gravity–density inversion for the modeling of the basin basement: example from the Banat area, Serbia
We have developed a technique to calculate lateral density distribution of the sedimentary basin basement by combining linear gravity–density inversion and 2D forward modeling. The procedure requires gravity anomaly data, depth-to-basement data and density data for the sediments (density–depth distribution). Gravity efect of density variations in the basement was extracted from the total gravity anomaly by removing the joint efect of the sediments with vertical density variations and homogeneous basement of average density contrast (calculated by 2D modeling). Gravity ...Ivana Vasiljević, Snežana Ignjatović, Dragana Đurić. "Simple 2D gravity–density inversion for the modeling of the basin basement: example from the Banat area, Serbia" in Acta Geophysica, Springer (2019). https://doi.org/10.1007/s11600-019-00328-9
-
Application of the Fuzzy Model in the Evaluation and Selection of Hydraulic Excavators on Open-Pit Lignite Mine
Stevan Đenadić, Miloš Tanasijević, Vladimir Milisavljević, Dragan Ignjatović, Predrag Jovančić (2021)The production of lignite in large open-pit mines is mainly performed with continuously operating equipment, where bucket-wheel excavators, bucket-chain excavators, belt conveyors, and spreaders are the basic machines. Smaller machines, usually of discontinuous operating nature, are commonly categorized as auxiliary machines. This paper presents the research related to the analysis of auxiliary machine parameters with the case study for a hydraulic excavator. The purpose of the analysis was to develop a model of rating quality of service of the ...Stevan Đenadić, Miloš Tanasijević, Vladimir Milisavljević, Dragan Ignjatović, Predrag Jovančić. "Application of the Fuzzy Model in the Evaluation and Selection of Hydraulic Excavators on Open-Pit Lignite Mine" in SSRN Electronic Journal, Elsevier BV (2021). https://doi.org/10.2139/ssrn.3945617
-
Modeliranje i simulacija energetske tranzicije u sektoru domaćinstava
Boban S. Pavlović (2022)Aktuelnu energetsku tranziciju odlikuje ubrzanje procesa dekarbonizacije energetskih sistema, unapređenje energetske efikasnosti, razvoj čistijih tehnologija baziranih na obnovljivim izvorima energije i održivije korišćenje prirodnih resursa. Da bi se napravio ovako krupan zaokret u postojećim energetskim sistemima, osim promene postojećih tehnologija, potrebno je u planiranje energetske tranzicije uključiti i političke, sociološke, ekonomske i ekološke aspekte, a pre svega obrasce ponašanja i donošenja odluka krajnjih potrošača. Predmet istraživanja u disertaciji je energetska tranzicija sektora domaćinstva, preciznije tranzicija u grejanju domaćinstava, imajući u ...energetika, energetska tranzicija, energetsko planiranje, energetsko modeliranje, obnovljivi izvori energije, domaćinstva, ponašanje potrošačaBoban S. Pavlović. Modeliranje i simulacija energetske tranzicije u sektoru domaćinstava, Beograd : [B. Pavlović], 2022
-
Selection of Artificial Lift Methods: A Brief Review and New Model Based on Fuzzy Logic
Miroslav Crnogorac, Miloš Tanasijević, Dušan Danilović, Vesna Karović Maričić, Branko Leković (2020)Artificial lift methods have applications in oil wells where oil production is no longer possible due to natural reservoir energy, so this necessary energy is added by introducing lift methods. In order to achieve optimum production, the selection of an artificial lift method is very important. This paper uses fuzzy logic as a mathematical and conceptual model for selection of the optimal artificial lift method. The outcome or IF-THEN rules, as the central part of the model, is based ...... can only be displayed expertly. In order to form the optimization model, it is necessary to reduce the indicated parameters to the same form in the analytical sense and to find a synthesis model. 3. Development of a Conceptual Model for the Selection of an Artificial Lift Parameters that define the ...
... ns. The model must have an analytical part, looking at all input parameters within the reference values (Table 2), and a synthesis part, input parameters, reduced into one. It is evident that the model is rife with uncertainty, indeterminacy, multidimensionality, and relativity. The model must have ...
... part, input parameters, reduced into one. It is evident that the model is rife with uncertainty, indeterminacy, multidimensionality, and relativity. The model must have an inference engine. The new mathematical and conceptual model of optimized selection is descripted in the following text by steps ...Miroslav Crnogorac, Miloš Tanasijević, Dušan Danilović, Vesna Karović Maričić, Branko Leković. "Selection of Artificial Lift Methods: A Brief Review and New Model Based on Fuzzy Logic" in Energies, MDPI AG (2020)
-
Hidrodinamička analiza procesa starenja bunara sa horzontalnim drenovima na beogradskom izvorištu podzemnih voda
Đorđije M. Božović (2023)Predmet istraživanja doktorske disertacije su bunari sa horizontalnim drenovima beogradskog izvorišta podzemnih voda, drugog najvećeg izvorišta ovog tipa na svetu, čiji je režim rada opterećen procesima intenzivnog starenja prisutnog od samog početka formiranja izvorišta, početkom 1950‒ih godina. Istraživanja sprovedena u okviru izrade disertacije su imala za cilj definisanje nove metodologije izučavanja procesa mehaničkog i biohemijskog kolmiranja drenova izradom detaljnih 3D numeričkih hidrodinamičkih modela, upotrebom postojećih, dostupnih i široko rasprostranjenih računarskih programa. Istraživanja su realizovana simulacijom ostvarenog režima podzemnih voda ...modeliranje podzemnih voda, hidrauličke karakteristike drenova, koeficijent propusnosti drenova, prifilterska zona drena, hidraulički otpori na drenovima, kolmiranje drenova, ulazne brzine podzemnih voda, MODFLOW, CLN Package... numerički hidrodinamički modeli omogućavaju realniju reprezentaciju po pravilu složenih prisutnih prirodnih i antropogenih uslova u odnosu na analitičke modele. Istražni prostor i vremenski period režima izdani se na modelu dele na manje diskretne intervale, imajući u vidu da hidrodinamički modeli sa ...
... obuhvaćeno izrađenim modelom. Takvi su npr., uticaj rukavca Adica i kanala Mala Adica u zoni detaljno analiziranog bunara sa horizontalnim drenovima RB‒5m. Iako su hidrodinamički modeli analiziranog bunara rađeni i ranije, rukavac i kanal su prvi put uključeni u prostor modela četiri bunara koji su ...
... voda i rada ustave na reci na hidrodinamički režim podzemnih voda, autori Zhang et al. (2011) su formirali numerički hidrodinamički model, na kojem su analizirali dva procesa: širenje nadizdanske zone i kolmiranje dna korita reke. Aluvijalni sedimenti izdani su na modelu intenzivno diskretizovani u ...Đorđije M. Božović. Hidrodinamička analiza procesa starenja bunara sa horzontalnim drenovima na beogradskom izvorištu podzemnih voda, Beograd : [Đ. Božović], 2023
-
Primena AHP и WoEmetode u proceni podložnosti terena na kliženje za područje opštine Krupanj
Biljana Abolmasov, Jelka Krušić, Katarina Andrejev, Miloš Marjanović, Ranka Stanković, Uroš Đurić (2017)... Slika 1.Finalni modeli podložnosti na kliženje terena a) AHP metoda, b) WoE metoda 244 IZGRADNJA 71 (2017) 7–10, 239–246 Slika 2.Uporedni grafici ROC-krivih za AHP i WoE modele: (a) probabilističke verzije modela, (b) diskretne verzije modela. Puna linija označava ROC krivu za AHP model, isprekidana ...
... šaka dobijenih modela u odnosu na realno stanje. Rezul- tati validacije modela podložnosti na kliženje dobijenih primenom AHP i WoE metoda dati su u Tabeli 5. Model je ocenjen i na osnovu ROC krivih (Receiver Operating Characteristic), koje spadaju u najobjektivni- je vidove ocene modela, kako kvantitativno ...
... zemljišta i erodibilnost tla. Ocena dobijenih modela je izvršena na osnovu ROC krivih i pokazala je da oba modela imaju dobru moguć- nost prognoziranja pojava klizišta sa vrednošću AUC od 0,7. Uporednom analizom dobijenih modela zaključuje se da modeli pokazuju približne rezultate po pitanju tač- ...Biljana Abolmasov, Jelka Krušić, Katarina Andrejev, Miloš Marjanović, Ranka Stanković, Uroš Đurić . "Primena AHP и WoEmetode u proceni podložnosti terena na kliženje za područje opštine Krupanj" in Izgradnja, Beograd : Udruženje inženjera građevinarstva, geotehnike, arhitekture i urbanista Izgradnja (2017): 239-246
-
Knowledge Graphs in the Era of Large Language Models: Opportunities and Challenges
Pojava velikih jezičkih modela (eng. Large Language Models ili LLMs) je značajno uticala na oblast veštačke inteligencije, naročito u oblastima obrade prirodnog jezika i generisanju teksta. Međutim, ključno ograničenje ovih modela leži u nedostatku strukturiranog znanja i sposobnosti zaključivanja, što otežava njihovu primenu u stvarnom svetu, gde se zahteva tačnost iznetih činjenica i zaključivanje na osnovu konteksta. S druge strane, grafovi znanja nude primamljivo rešenje. Oni pružaju bogat izvor strukturiranog znanja, tako što predstavljaju entitete i njihove relacije u ...grafovi znanja, veliki jezički modeli, obrada prirodnog jezika, strukturirano znanje, kvalitet podataka, objašnjiva veštačka inteligencija, bezbednost sadržaja na internetuDanka Jokić, Ranka Stanković, Jelena Jaćimović. "Knowledge Graphs in the Era of Large Language Models: Opportunities and Challenges" in South Slavic Languages in the Digital Environment JuDig Book of Abstracts, University of Belgrade - Faculty of Philology, Serbia, November 21-23, 2024., University of Belgrade - Faculty of Philology (2024)
-
Application of geophysical and multispectral imagery data for predictive mapping of a complex geo-tectonic unit: a case study of the East Vardar Ophiolite Zone, North-Macedonia
... the model that employs all 13 features, which is deemed the overall better model, requires approxi- mately 55% more computational time than the model that employs the same dataset but only the five most informative features. To fully quantify the performance of the RF_C_100_5MI model, a ...
... to train and test the KNN model using only the five most informative features, as it operates more efficiently on lower dimensional data (i.e., with fewer features), it was ultimately exceeded by the RF model. However, in contrast to the KNN model, the RF model exhibits mode robustness towards ...
... fault map, digi- tal elevation model, and BR3 map are the most significant features for predicting ophiolites. The statistical metrics of the model that incorporated all 13 features were better. However, the RF model that employed all features and the model that utilized only the five most ...Filip Arnaut, Dragana Đurić, Uroš Đurić, Mileva Samardžić-Petrović, Igor Peshevski. "Application of geophysical and multispectral imagery data for predictive mapping of a complex geo-tectonic unit: a case study of the East Vardar Ophiolite Zone, North-Macedonia" in Earth Science Informatics, Springer Science and Business Media LLC (2024). https://doi.org/10.1007/s12145-024-01243-4
-
Primena aeromagnetskih i gravimetrijskih podataka pri izrad geofizičkog-geološkog modela dela Timočkog magmatskog kompleksa
Snežana Ignjatović (2023)Geofizičke metode istraživanja imaju veoma veliki značaj pri definisanju Zemljine potpovršine, pošto podaci dobijeni geofizičkim merenjima mogu da se koriste za izradu geofizičko – geološkog modela za prostor koji se istažuje. Na primeru sevrnog dela Timočkog magmatskog kompleksa (TMK) u radu je prikazano kako se primenom geofizičkih (aeromagnetskih i gravimetrijskih) i geoloških podataka može napraviti model istažnog terena u cilju definisanja potpovršine. TMK predstavlja najveće vulkansko područje u Srbiji, koje se nalazi u istočnoj Srbiji. Rezultati geofizičko-geološkog ...Snežana Ignjatović. "Primena aeromagnetskih i gravimetrijskih podataka pri izrad geofizičkog-geološkog modela dela Timočkog magmatskog kompleksa" in 14. simpozijum sa međunarodnim učešćem "Rudarstvo 2023", Zlatibor 30.maj-2. jun 2023, Beograd : Institut za tehnologiju nuklearnih i drugih mineralnih sirovina (2023)